برای متصل‌کردن رایانه به اینترنت، چند راه مشخص وجود دارد که معمولا عبارتند از اتصال از طریق سیم ویژه به مودم یا اینترنت کابلی، اتصال به یک شبکه وای ‌ـ‌ فای و نیز گزینه اتصال از طریق خطوط Dial-up‌   که البته این آخری سرعت و کارایی چندانی ندارد. 

تهیه زیرساخت‌های لازم برای اتصال از طریق اینترنت کابلی بسیار پر هزینه است، زیرا شرکت‌ها یا دولت‌ها باید هزینه سنگین نصب شبکه‌های متعدد برای رساندن کابل به واحدهای مختلف مسکونی یا اداری را متقبل شوند. همچنین فناوری DSL   نیز نیاز به زیرساخت‌های مخابراتی خطوط تلفن ثابت دارد و همین امر سبب می‌شود، این فناوری بیشتر به شهرها محدود شده و بسیاری از روستاها یا نواحی بین شهری از دسترسی به اینترنت محروم باشند.

شاید اینترنتی با سرعت بالا و البته بدون نیاز به سیم که در عین حال مناطق گسترده‌ای را نیز تحت پوشش قرار می‌دهد، بتواند این مشکل را حل کند. فناوری وایمکس (WiMAX  ) برای حل این مشکلات وارد عرصه دیجیتال شد. 

همان‌طور که شبکه‌های تلفن همراه می‌توانند اینترنت همراه را در اختیار مشترکان خود قرار دهند، شرکت‌های ارائه‌کننده خدمات وایمکس نیز می‌توانند اینترنت بی‌سیم را بدون نیاز به خط تلفن به مشتریان خود عرضه کنند.

یک شبکه بی‌سیم گسترده 

وایمکس شباهت‌ زیادی به شبکه‌ معمولی وای‌ ـ‌ فای دارد، با این تفاوت که گستره پوشش آن به مراتب بیشتر است و به این ترتیب می‌توان از آن در مناطقی که حتی شبکه تلفنی هم وجود ندارد، استفاده کرد. یک سیستم وایمکس دارای دو بخش عمده است که عبارتند از «دکل وایمکس» و «دریافت‌کننده وایمکس».

دکل وایمکس (WiMAX tower  ) شباهت زیادی به دکل‌های شبکه‌های تلفن همراه دارد. دکل وایمکس می‌تواند منطقه‌ بسیار گسترده‌ای را تحت پوشش خود قرار دهد. دکل وایمکس از طریق کابل به شبکه اینترنت متصل می‌شود یا این‌که با اتصال به دکلی دیگر به تبادل داده می‌پردازد.

دریافت‌کننده وایمکس مودمی ساده است که باید به آنتن ویژه‌ای متصل شود. در برخی مدل‌ها از مودم‌های وایمکس، این آنتن درون مودم جای گرفته است.

پوشش و سرعت وایمکس

وایمکس، ساختاری کم و بیش مشابه با شبکه‌های وای‌ ـ‌ فای معمولی دارد. در شبکه وایمکس داده‌ها از طریق امواج رادیویی از رایانه‌ای به رایانه‌ای دیگر منتقل می‌شود. همچنین برای جلوگیری از دسترسی غیرمجاز دیگران به این داده ها، امواج به صورت رمزگذاری شده ارسال می‌شود.

سرعت انتقال داده‌ها در شبکه‌های وای‌‌ـ‌ فای کمتر از شبکه وایمکس است. با این حال اصلی‌ترین تفاوت میان وای ‌ـ ‌فای و وایمکس را باید در گستره پوشش شبکه‌ای آنها جست. شبکه وایمکس می‌تواند تا شعاع 30 کیلومتری از دکل را پوشش دهد، البته این میزان به فرکانس و نیز انرژی مورد استفاده بستگی دارد. همچنین وضع جوی و اقلیمی، وجود ساختمان‌های بلند و نیز عوامل دیگر می‌تواند سبب کاهش دامنه پوشش شبکه‌های وایمکس شود.

راه‌حلی برای کشورهای در حال توسعه

بسیاری از کشورهای در حال توسعه که از زیرساخت‌های مخابراتی برای دسترسی به اینترنت پرسرعت محروم هستند، به سمت شبکه وایمکس گرایش یافته و به این ترتیب امکان دسترسی ساکنان نواحی مختلف و بویژه نواحی روستایی و دورافتاده به اینترنت پرسرعت فراهم شده است.

مودم‌های وایمکس

مودم‌های ارائه‌شده از سوی شرکت‌های ارائه‌دهنده شبکه وایمکس به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند.

دسته اول مودم‌های فضای باز (Outdoor Modem) هستند. این مودم‌ها که معمولا قیمت بالاتری نسبت به مودم‌های دیگر دارند، عملکرد خوبی در دریافت امواج داشته و به همین دلیل برای مناطقی که پوشش امواج در آنها ضعیف‌تر است کاربردی‌تر خواهد بود. این مودم‌ها بزرگ‌تر از مودم‌های دیگر بوده و برای نصب بیرون از ساختمان طراحی شده‌اند و در نتیجه برای جابه‌جایی‌های مکرر مناسب نخواهند بود. همچنین برخی از این مودم‌ها قابلیت وای‌‌ـ فای نداشته و حتما باید به وسیله کابل به رایانه متصل شوند.

دست دوم مودم‌ها را مودم‌های داخلی (Indoor Modem) می‌نامند. این مودم‌ها قابل حمل بوده و می‌توان از آنها درون ساختمان نیز استفاده کرد. منبع تغذیه این مودم‌ها، برق شهری است. باید توجه داشت که موقعیت محل استفاده، نقش مهمی در کیفیت امواج و در نتیجه حجم داده‌های دریافتی دارد.

سومین دسته از مودم‌ها را در اصطلاح جیبی (Pocket Modem) می‌نامند. این مودم‌ها از باتری کوچکی تغذیه کرده و براحتی می‌توان به صورت بی‌سیم از آنها استفاده کرد. البته این حجم کوچک سرانجام به بهای کاهش کیفیت امواج دریافتی تمام می‌شود.

وایمکس در ایران

اکنون چند شرکت ایرانی، خدمات وایمکس را به مشترکان خود ارائه می‌دهند که در میان آنها دو شرکت «مبین‌نت» و «ایرانسل» بیشترین پوشش شبکه‌ای را دارند. کاربران این دو شرکت می‌توانند با توجه به نیاز خود، از میان مودم‌های مختلف یکی را انتخاب و به اینترنت با سرعت 128 کیلوبیت بر ثانیه تا دو مگابیت بر ثانیه دسترسی داشته باشند. همان‌طور که پیش از این نیز گفته شد، برای استفاده از شبکه وایمکس به خط تلفن نیازی نخواهد بود. گستره پوششی این دو شرکت نیز تفاوت‌هایی با هم دارد. شبکه وایمکس مبین‌نت شهرهای زیادی در همه استان‌های کشور را تحت پوشش قرار می‌دهد. وایمکس ایرانسل نیز شهرهایی در هفت استان تهران، البرز، آذربایجان شرقی، اصفهان، خراسان رضوی، فارس و خوزستان را زیر پوشش خود دارد.